Boşanma Nedir? Türleri nelerdir?
Çiftlerin kurdukları aile yapılarının içinde ruhsal yönden mutluluğu bulamama ve isteklerini karşılayamama durumuna gelmeleri halinde çiftlerin aile kurumlarını yasal olarak sonlandırma durumudur.
Boşanma başlığının da kendi içerisinde alt başlıkları vardır.
Şimdi biraz boşanma türlerinden bahsetmek istiyorum sizlere. Boşanma türlerini kendi içerisinde 5 grupta topladım. Bunlar nedir?
Duygusal Boşanma, Yasal boşanma, Ekonomik boşanma, Sosyal ve Psikolojik boşanma.
Şimdi dilerseniz bu boşanma türlerini tek tek açıklayarak başlayalım sonra kaldığımız yerden devam edelim.
İlk olarak duygusal boşanma nedir dediğimizde bunun cevabı; sevgi, saygı ve güvenin azaldığı dönemdir diyebiliriz. Bu dönem kişilerin birbirlerine saygı duymadığı dönemdir. Mal paylaşımı sebebiyle boşanmayan eşler olmaktadır. Bu şekilde bu ilişki hem daha çok tehlikeli hem de zehirli bir hale geliyor.
Yasal boşanma nedir? Yasal boşanma hepimizin bildiği üzere duygusal olarak boşanmayıp yasal olarak boşanmadır. Ev, araba gibi, mal varlığını kaybetmemek için atılmış olan bir adımdır.
Ekonomik boşanma nedir? Yasal boşanmayla birlikte kişilerin ekonomik yönden de ayrıldıkları bir dönemdir.
Sosyal boşanma nedir?
Ayrılan eşlerin sosyal hayatlarında da değişiklikler meydana gelmektedir. Buna sosyal boşanma diyoruz.
Son olarak psikolojik boşanma ile ne kastediliyor; Psikolojik boşanma da ise kişiler hem duygusal olarak hem yasal olarak boşanmış olur. Çiftlerin tekrardan bağımsızlıklarını kazanarak, kendilerini bulma ve kendi problemleriyle ilgilenmeleri ve bu sürece kendilerini odaklamalarına psikolojik boşanma diyoruz.
Buraya kadar anlattıklarım ‘Boşanmanın detayları ile ilgili içeriklerdi. Burayı kavradıktan sonra, şimdi çok önemli olduğunu düşündüğüm, konusunu atlamak istemediğim “Çocuğu olan aileler için boşanma” konusu hakkında biraz konuşmak istiyorum.
Çocuğu olan aileler için boşanma durumu
Biliriz ki doğal afetlerin olduğu zamanlarda kişilerin ilk kurtarmak istedikleri kendi çocuklarıdır. Ve onlar için mücadele verirler. Fakat iş boşanma sürecine gelince kişilerin yani çiftlerin önceliği kendileridir. Doğal afetlerde ilk kurtaracakları çocukları, boşanma sürecinde maalesef ki ikinci sıraya konulmaktadır.
Boşanmış ailelerin çocukları genel olarak şu aşağıdaki kademelerden geçerler.
- İlk olarak Boşanmayı kabul etmeme aşaması
- Boşanmanın gerçekleşmesine neden olan olaylara kızma aşaması
- Hemen akabinde gelişen Ebeveynleri bir araya getirmeye çalışma aşaması
- Sonrasında oluşan yoğun üzüntü sebebiyle “Depresyon” aşaması
- Ve bu tüm evreleri atladıktan sonra da çaresiz bir şekilde “Boşanmayı kabul etme aşaması” dır.
Birinci evredeki süreçte oluşan boşanmayı kabul etmeme aşamasında, çocuk gelişen bu durumu çokta anlamlandıramaz ve var olan alışkın olduğu düzeninin bozulmasını istememek sebebiyle de durumu kabul etmek
istemez. Hemen akabinde de boşanmanın gerçekleşmesine neden olan olaylara çocuk anlam yüklemeye, anlamlandırmaya çalışır ve kızma aşaması gerçekleşir.
Ve tabii “bir şeyler yapmalıyım, onları bir araya getirmeliyim” düşüncelerine girer çocuk. Çabaları yetersiz kalınca beraberinde oluşan belki yalnız hissetme duygusu veya eksik kalma düşüncesi ile üzerine yoğun üzüntünün de eklenmesiyle çocuk depresyon sürecine girer. Ve tüm bu evreler atlanıldıktan sonra da artık kabul sürecine geçmeye neredeyse hazır olur çocuk.
Kavga, gürültü içerisinde büyümek çocukların sağlıklı gelişimini zedeler. Bu sebeple bazen boşanma, aileye huzur getirebilmesi adına tek doğru yol olur.
Çocuğu olan ailelerde boşanma süreci kısmında ailelerin psikoeğitim alması çok önemlidir. Erkek ve kadının iletişim şekillerini düzeltmeleri gerekir. Eğer iletişim düzeltilirse çocuklar bu durumdan olumsuz etkilenmez. Az önce bahsettiğim boşanmış olan ailelerin çocuklarında oluşan depresyon aşamasının yaşanmaması için sürecin iyi yönetilmesi gerekir. Eğer çocukta oluşan kaygılar doğru bir şekilde yönetilebilirse, çocuk var olan boşanma durumuna rahatlıkla uyum sağlayacaktır. Bu dönemde çocuklar ikinci plana atılmamalı. Bu çok sağlıksız bir tutumdur.
Her çocuk duygusal olarak yaşadıklarını farklı şekillerde ifade eder. Anne-babanın boşanması her çocuğu farklı şekilde etkiler. Bunun içerisine çocuğun yaşı, kişilik yapısı, çevre ve ailenin bu dönemdeki tutum ve davranışları etki eder.
Boşanma çocuğa nasıl anlatmalıyım?
Aileler açısından bakarsak açıklanması zor bir konudur boşanmayı anlatmak. Fakat bu süreci açıklama yapmadan yürütmeye çalışmak inanın bana daha zordur.
Nasıl bir açıklama yapmanız gerektiği konusunda küçük bir örnek;
“Bizim birbirimize sevgimiz bitti, ama sana olan sevgimiz asla bitmeyecek. İlişkimizi yoluna koyabilmek için birçok çözüm yolu denedik, fakat başaramadık. Yaşanan bu durumun seninle hiçbir ilgisi yok, bu senin hatan değil. Seninle olan ilişkimizi hiçbir şey değiştiremez. Bizler senin tüm gereksinimlerini aynı şekilde çok isteyerek karşılamaya devam edeceğiz. Anneannen, babaannen, teyzelerin, amcaların ile ilişkilerin bitmeyecek, aynı şekilde devam edecek. Bu süreci benimle burada geçireceksin, baban da… Yani yaşadığınız olaylara, bulunduğunuz ortama göre bunu uzatıp, kısaltmak, detaylandırmak sizin kontrolünüzde olsun.
Boşanma kararı kim tarafından söylenmelidir?
Boşanma kararı her iki ebeveyn tarafından söylenmelidir. Bu şekilde çocuğun ayrı hikayeler dinleme ihtimalini ortadan kaldırmış olursunuz. Konuşmayı yapacağınız ortamı iyi seçin. Konuşmanın yarıda kesilmeyeceğinden emin olduğunuz, güvenli, sakin bir ortam olmalı. Sakin ve güvenli bir ortam seçmenizdeki bir diğer güzel etki çocuğun rahatlıkla soru sorabilmesi açısından önemlidir.
Çocuğunuzun durumunuzu anlayabilmesi, durumu sindirmesi, soru sorabilmesi, eğer isterse size sarılması ve ağlaması, kendini, duygularını ifade edebilmesi için zaman verilmelidir. Tüm bunlar sağlandıktan sonra çocuğunuzun sizin anlattıklarınızdan ne anladığını sormak çok ama çok önemli.
Eğer birden fazla çocuk varsa bütün çocuklara aynı anda açıklama yapmak doğru olur.
Boşanma açıklamasını ne zaman yapmalıyım?
Burada dikkat edilmesi gereken bir husus çocuğa açıklama yapılacak zaman çok önemseyin. Boşanma fikri kesinleştiğinde, tam olarak net olduğunda açıklanması gerektiğidir. Eğer boşanma kararı kesinleşmeden, öncesinde açıklama yapılırsa bu çocuk için kaygılı bir bekleyiş oluşturur. Üstelik o süreçte düşünce olarak kendisine yaşattıklarını da bilememe ihtimalimiz yüksek olur. Ayrıca o kaygı, korku ile birlikte bir travma oluşturma ihtimali de muhtemeldir.
Çocuklara söyledikten hemen sonra da harekete geçilmemelidir. Konuşmanın hemen akabinde evi ayırmak çocuklar için biraz fazla hızlıdır. Oysaki çocukların bu sürece alışmaları, sindirmeye çalışmaları için zaman hesaplaması doğru yapılmalıdır.
Boşanma kararını çocuğa söylerken nelere dikkat etmeliyiz?
Öncelikle ebeveynler konuşmaya başlamadan önce aralarındaki problemin çocuklara yansıtmamalıdırlar. Husumet her ne olursa olsun çocuklarıyla konuşma esnasında sakin olmaları gerektiğini bilmelidirler. Bunun hatırlatmasını birbirlerine yapıp sonrasında konuşmaya başlanmalıdır.
Konuşma şekli kısa ve net cümleler kullanılarak yapılmalıdır. Ses tonuna dikkat edilmelidir. Olabildiğince sakin olun, acele etmeden, çocuğun anlayabileceği şekilde kelimeler kullanarak konuşma yapın. Eğer çocuk küçükse resimlerden veya benzetmelerden yararlanın. Göz temasına özellikle dikkat edilmelidir.
Çocuklara bu ayrılık kararının anne-baba olarak birlikte verildiği, çocukların bu konuyla ilgili olmadığı, konunun tamamen dışında olduğu vurgulanmalıdır. Ayrılık kararını almadan önce gerekli olan bütün çözüm yollarını denediklerini üstüne basarak vurgulamalı ebeveynler.
Eğer çocuk veya çocuklar küçükse boşanmak (ayrılmak) ne demektir? Anne babalar neden boşanır? Boşandıktan sonra neler yaşanır? gibi sorularının cevapları çocukların yaşına uygun bir dille anlatılabilmelidir.
Çocukların kimle kalacağı anlatın, hangi aralıklarla diğer ebeveyn ile görüşüleceği belirtin, çocuğun bakımını tek bir ebeveyne vermeyin. Boşanma gerçekleştikten sonra hayatlarında nelerin değişeceği nelerin aynı kalacağı detaylarıyla anlatılmalıdır.
Tüm bu geri bildirimler verildikten sonra boşanma sonrası eğer anne-baba birbirinden nefret ediyorsa bunun sonucu olarak da çocuk annedeyken baba kötüleniyorsa, babadayken anne kötüleniyorsa çocuğun gelişimini çok üzgünüm ‘mahvettiniz’ demektir. Çocuğun gelişimini zedeleyecek herhangi bir duruma izin verilmemeli, lütfen burada bencil davranıp çocuğun gelişiminin olumsuz etkilenmesine izin vermeyelim.
Peki tüm bu koşulları yerine sağlıklı bir şekilde getirebildiniz diyelim, Sonrasında çocukta olması muhtemel şeyleri ne olarak beklemelisiniz?
Bu sorunun cevabı tabii yaşa göre değişkenlik göstermekle birlikte genelde bu süreçte çocuktan beklenen davranış ‘ağlama, korkma, şaşırma, endişelenme, öfkelenme şeklinde olur. Çocuğun bu durumdan kendini sorumlu tutma ihtimalide var. Burada da bir yas süreci gerçekleşecektir. Gayet normaldir, olması gereken sağlıklı durum budur. Yas sürecinin kişiyi iyileştiren de bir etkisi vardır. Burada duygu boşalımı güzel sağlanabilirse, yetişkinlikte olması muhtemel travmalarında önüne geçilmiş olur.
